Thông thường, điều duy nhất tạo nên điểm khác biệt giữa sự hỗn loạn và sự vận hành trôi chảy theo đúng chức năng chính là năng lực lãnh đạo; cuốn sách này nói về yếu tố tạo nên sự khác biệt đó.
Các tác giả là những nhà tâm lý học; vì vậy cuốn sách này có lối diễn đạt theo tâm lý học rõ rệt. Là bạn đọc, bạn sẽ được yêu cầu phải tư duy về năng lực lãnh đạo theo cách tư duy của các nhà tâm lý học. Trong cuốn sách này có nhiều bài kiểm tra và cuộc khảo sát tâm lý học, những nghiên cứu được thực hiện trong phòng thí nghiệm tâm lý học, và những phân tích tâm lý về năng lực lãnh đạo giỏi (cũng như cả khả năng lãnh đạo kém). Bạn sẽ thường gặp các khái niệm phổ biến về tâm lý học trong cuốn sách này, ví dụ như tính cách, giá trị, thái độ, nhận thức, và lòng tự trọng, cùng với một số thành ngữ “có tính biệt ngữ” không mấy phổ biến như học tập vòng lặp kép (double-loop learning), thuyết kỳ vọng (expectancy theory), và sự mất cân bằng (perceived inequity). Đây không phải là loại sách do các huấn luyện viên, giám đốc kinh doanh, nhà kinh tế học, nhà khoa học chính trị, hay nhà chiến lược viết ra.
Không nên quá lo lắng, bởi vì các tác giả này cũng là những giáo viên hiểu về những gì sinh viên cho là thú vị, do đó họ viết rõ ràng và trong sáng, và họ cũng đưa ra hàng loạt các phần xem nhanh thú vị, hào hứng về năng lực lãnh đạo: tranh biếm họa, lời trích dẫn, điểm nổi bật có tính giai thoại, và quan niệm mang tính cá nhân từ những người có cá tính độc đáo, mỗi phần được xem như là sự minh họa cho một điểm học thuật nào đó.
Ngoài ra, bởi vì các tác giả không chỉ là nhà tâm lý học và giáo viên mà còn là con em, là sinh viên, là hướng đạo sinh, là bậc cha mẹ, là giáo sư (tại Học viện Không quân Mỹ), là các sĩ quan không quân, là phi công, là tín hữu, là vận động viên, là nhà quản trị, là bạn đọc, và là người có tài kể chuyện thu hút, những câu chuyện và ví dụ của họ được rút ra từ nhiều nguồn cá nhân khác nhau, và các giai thoại của họ nghe có vẻ rất thật.
Là nhà tâm lý học và là học giả, trong cuốn sách này họ đã xem xét nhiều công trình nghiên cứu tâm lý học, những cuộc khảo sát khoa học khác, những suy tư cá nhân của các nhà lãnh đạo, những bài viết mang tính triết lý về chủ đề năng lực lãnh đạo. Để viết nên cuốn sách này, họ đã chắt lọc nhiều kết luận thực tiễn hữu ích cho các nhà lãnh đạo hiện tại và các nhà lãnh đạo tiềm năng. Đó là những kết luận về sự thiết lập mục đích, điều hành cuộc họp, đàm phán, giải quyết mâu thuẫn trong nhóm, và xử lý stress của cá nhân,…
Tất cả các nhà lãnh đạo, cho dù họ đang ở độ tuổi nào và vị trí nào đi nữa, thì đều có thể tìm thấy được nhiều mẹo hay trong cuốn sách này, bao gồm nhiều chủ đề như ngôn ngữ hình thể, ghi nhật ký, và cách thư giãn khi căng thẳng.
Bằng cách này cách khác, các tác giả đã cố gắng giúp đỡ bạn, độc giả, cảm thấy như “đang chịu trách nhiệm”. Ví dụ, họ đã đưa ra các tình huống khó khăn như sau: Bạn đang ở vị trí lãnh đạo với ngân sách được cung cấp bởi một nguồn cấp quỹ từ bên ngoài. Bạn rất tin vào Chủ đề A, và đưa ra một lập trường chặt chẽ và rõ ràng công khai về chủ đề đó. Người chủ nguồn cấp quỹ của bạn gọi riêng bạn ra và nói, “Chúng tôi không đồng ý với quan điểm của anh về Chủ đề A. Hãy thôi đi các phát biểu công khai của anh, nếu không chúng tôi sẽ xem xét lại ngân sách cho anh vào năm sau”.
Bạn sẽ làm gì? Từ bỏ? Nói thẳng ý kiến của mình và đánh mất ngân sách? Giảm thiểu các phát biểu công khai và cảm thấy mình thiếu trung thực? Không có câu trả lời dễ dàng, và đây không phải là tình huống bất thường đối với một nhà lãnh đạo đương chức. Không sớm thì muộn, tất cả các nhà lãnh đạo đều phải đối mặt với vấn đề mức độ thỏa hiệp tối đa có thể chấp nhận được đối với sự can thiệp từ bên ngoài để có thể xoay xở thực hiện cho được các chương trình mà họ tin tưởng.
Các tác giả nhấn mạnh đến giá trị của kinh nghiệm trong sự phát triển năng lực lãnh đạo, một kết luận mà tôi hoàn toàn tán đồng. Hầu như mọi nhà lãnh đạo, người mà đang ở trên đỉnh của kim tự tháp của riêng mình, đều thực hiện như vậy bằng cách xây dựng dựa trên những kinh nghiệm có trước. Những nhà lãnh đạo thành công là những người rút ra được bài học từ những kinh nghiệm có trước này, bằng cách phản ánh và phân tích chúng để giúp giải quyết những thách thức lớn hơn trong tương lai. Theo phong cách này, cho phép tôi đưa ra một đề nghị. Thật sự, hãy để tôi giao cho bạn một bài tập về nhà. (Tôi biết, tôi rất biết đây là một hướng tiếp cận khác thường trong lời nói đầu của một cuốn sách nhưng xin hãy theo tôi, vì tôi có lý do chính đáng).
BÀI TẬP CỦA BẠN: Để có được một số kinh nghiệm hữu ích về năng lực lãnh đạo, hãy thuyết phục 8 người cùng làm một hoạt động đáng chú ý nào đó trong ít nhất là 2 giờ đồng hồ mà lẽ ra họ sẽ không làm nếu không có sự can thiệp của bạn. Hạn chế duy nhất của bạn là bạn không được phép nói cho họ biết lý do tại sao bạn lại làm điều này.
Đó có thể là 8 người bất kỳ: bạn bè, người thân, các bạn cùng nhóm, các thành viên cùng câu lạc bộ, những người hàng xóm, sinh viên, đồng nghiệp. Đó có thể là một hoạt động, ngoại trừ việc xem tivi, ăn, đi xem phim, hay chỉ ngồi lại và nói chuyện với nhau. Đó có thể là một buổi trượt patanh, một cuộc tranh luận có tổ chức, một buổi ca hát tập thể, một cuộc đi bộ đường dài, một chuyến viếng thăm viện bảo tàng, hay một công việc tình nguyện như nhặt rác hay đến thăm nơi an dưỡng. Nếu bạn tự thực hiện nó dựa vào chính bản thân mình để khiến cho một điều gì đó xảy ra trên thế giới mà nếu như không có bạn thì điều đó sẽ không xảy ra thì có nghĩa là bạn đang tham gia vào một hoạt động của nhà lãnh đạo với tất cả các rào cản, gánh nặng, và cả sự hài lòng kèm theo nó, và bạn sẽ nhanh chóng học được sự liên quan của nhiều trong số các chủ đề mà các tác giả thảo luận trong cuốn sách này. Nếu bạn thử trải qua hoạt động 8 người trong 2 giờ đồng hồ trước rồi đọc cuốn sách này thì bạn sẽ hiểu nhiều hơn về mức độ phức tạp có thể có của một hoạt động lãnh đạo. Bạn sẽ hiểu về những khó khăn trong việc phát triển một tầm nhìn (“Vì rằng chúng ta đi bên nhau nên chúng ta sẽ cùng làm gì đây?”), về việc thúc đẩy người khác, về việc lên chương trình làm việc và lịch trình, về việc bảo đảm các nguồn lực, và về nhu cầu hoàn tất công việc. Thậm chí bạn còn có thể hiểu được “sự cô đơn đỉnh cao”. Tuy nhiên, nếu bạn thành công, bạn cũng trải nghiệm sự hứng thú xuất phát từ năng lực lãnh đạo thành công. Một người có thể tạo ra sự khác biệt bằng cách làm giàu cuộc sống cho những người khác, dù chỉ trong vài giờ. Và đối với tất cả những phức tạp trong việc lãnh đạo, sự phấn khích xuất phát từ sự thành công có hấp lực lôi cuốn lâu dài. Khả năng khiến các việc xảy ra có thể trở thành động cơ của chính nó. Với sự thành công ban đầu này, cho dù đó chỉ là với 8 người trong 2 giờ đồng hồ, thì bạn vẫn có thể sẽ ổn trên con đường đi đến năng lực lãnh đạo trong tương lai.
Các tác giả cho rằng sự phát triển năng lực lãnh đạo liên quan đến việc biết suy ngẫm về những kinh nghiệm của chính mình. Đọc cuốn sách này trong bối cảnh kinh nghiệm lãnh đạo của riêng bạn có thể giúp ích trong quá trình đó. Cuốn sách này mang tính tổng hợp, có tính học thuật, có tính gợi mở, thú vị, và thích hợp với những ai mong muốn hiểu rõ hơn về động lực của việc lãnh đạo, và những ai mong muốn cải thiện năng lực cá nhân của mình.
David P. Campbell
