Sao lại Như thị? Thấy vậy đó, thiệt ra không dễ chút nào! Thấy vậy đó là thấy trong sự chuyển động, sự thay đổi không ngừng. Thấy như mộng huyễn, như sương móc không dễ chút nào! Và điều thú vị, vượt qua được cái thị rồi sẽ thấy cái như, Chân như, Như như.
Có khi sửng sốt, có khi bỡ ngỡ. Ngày hôm qua đâu rồi? Dòng sông có còn níu mãi bờ sông? Thả một hòn sỏi đánh dấu chỗ thuyền trôi? Cầu vồng bảy màu rực rỡ kia chỉ là hơi nước tung tóe và một chút nắng nhoài qua kẽ lá. Vậy mà không phải vậy. Không phải vậy mà vậy. Một lúc nào đó có thể vượt ra, vượt qua, vượt lên để mà ngẩn ngơ. Ấy là lúc cái thấy cái nghe nằm ngoài những đường dẫn truyền thần kinh- vật lý và sinh lý. Thấy như thật là chưa phải thật. Mới gần thật. Còn phải bóc tách nhiều lớp vướng víu chằng chịt xô đẩy dày đặc chung quanh.
Khi có tuổi, mắt ta mờ đi, tai ta lãng đãng. Nhờ vậy mà cái nhìn cái nghe bớt vướng víu bộn bề, bớt lận đận đếm đo. Hôm nào đó ta chợt nhìn ra ta, nhìn ra người. Rồi thấy người là ta, ta cũng là người. Chu Mạnh Trinh kêu lên: Ta cũng nòi tình, thương người đồng điệu. Có người Tư Mã đượm mùi áo xanh nắn nót giàn bầu nậm thì có người xuống ngựa, có kẻ dừng chèo, canh khuya lau lách đìu hiu.
Sẻ chia, ấy là hạnh phúc. Hạnh phúc rất đơn sơ. Huy Cận nói vậy. Mười năm trước không hẹn mà gặp. Một hôm, kẻ "workmania" - điên vì say làm việc - là tôi bỗng thấy mình nằm trần truồng trên giường hậu phẫu sau cơn tai biến. Chợt nghe tiếng chim. Chợt thấy ánh nắng. Lá lay ngoài khung cửa. Mới toanh, lạ lẫm, giật mình. Lâu nay vẫn nhìn mà không thấy, vẫn nghe mà không biêt. Thân quen mà xa lạ. Thì ra phép lạ quanh đây: khi bước đi những bước lẫm đẫm trẻ thơ, khi đứng tần ngần dáng đứng người lớn. Rồi tủm tỉm cười một mình. Tức cười. Không phải muốn cười mà tức cười. Tức mà cuời. Cho nên nó bỡ ngỡ mà hồn nhiên, nó ngây ngô mà bí hiểm. Nụ tức cười đó là nụ cười của tượng đá ngàn năm?
Tuổi 65 như tuổi 15. Bước vào một thời kỳ mới lạ. Dậy thì mà không phải dậy thì, nhưng vẫn là dậy thì. Nhìn đã khác, thấy đã khác.
Nên mới là Như Thị.
Nên mới có NHƯ THỊ.
Hãy sẻ chia.
Hãy vui.
Đỗ Hồng Ngọc