Cõi của riêng tôi với tịch mịch hương trà, của ngôi nhà cổ kính, rêu phong trầm mặc trong những buổi hoàng hôn thấp thoáng bóng dơi bay.
Trong cõi ấy luôn hiện diện bóng hình và kỷ niệm của ông cố tôi, người cùng tôi uống trà, dạy chữ Nho khi tôi còn nhỏ.
Nhớ hồi đó, Sài Gòn buổi mới hòa bình, tất cả còn muôn ngàn khó khăn và thiếu thốn. Trà uống thật tầm thường, thực phẩm quá khan hiếm, ai cũng phải vất vả mưu sinh. Tôi may mắn hơn nhiều người khác là được sinh ra và lớn lên trong ngôi nhà của ông, một biệt thự cổ kính do chính tay ông sơ là một kiến trúc sư Tây học hiếm hoi đầu thế kỷ 19, đồng thời là kiến trúc sư hoàng gia Cao Miên vẽ thiết kế và xây dựng cho ông cố tôi an cư ở vùng đất Phú Xuân - Nhà Bè, thuộc tổng Bình Trị Hạ xưa của Gia Định thành.
Tôi lớn lên trong ngôi nhà đó, bình an với tình yêu thương và che chở của gia đình. Tôi hầu như không biết đến thế giới bên ngoài tường rào khép kín. Thế giới của tôi thật êm đềm, thơ mộng cùng vườn cây, chậu kiểng, từng buổi trà sớm, trà chiều cùng biết bao chuyện xưa ông kể. Ông dắt một cô gái nhỏ với tâm hồn nhạy cảm và non nớt lãng du cùng ông theo từng câu chuyện kể xa xưa. Chuyện hoàng gia Cao Miên, chuyện Sài Gòn ngày cũ, chuyện làng Phú Xuân Hội hiền hòa…
Nhờ đó, chưa được mười tuổi, tôi đã biết được cách lấy nước thốt nốt, nhất định phải có mảnh vỏ cây sao bỏ vào ống tre, biết nhiều câu chuyện về Sài Gòn hoa lệ, biết những tập tục rùng rợn ở các bộ lạc dân tộc rừng rú xa xôi. Ông còn đưa tôi vào thế giới hiệp khách tràn đầy khí phách của Kim Dung, lang thang dài theo các triều đại Đinh - Lý - Trần - Lê - Nguyễn song song cùng Hán - Tùy - Đường - Tống - Minh - Thanh…
Có lẽ, ly trà buổi khó khăn chưa thật sự là trà ngon thượng hạng, nhưng chuyện trà ngày ấy rất tuyệt vời, đáng để nhớ, để thương vô hạn ở trong lòng!
Ngày tóc hoa râm, uống chén trà thơm trong bóng chiều bảng lảng mới thấy buổi ban đầu ấy, ông đã gieo vào tâm thức tôi một tình yêu bất tận với văn hóa Việt Nam, với cỏ cây hoa lá và vạn vật. Làm sao tôi quên hình bóng ông mỗi sáng rửa mặt bên chậu bông lài đầy hoa trắng muốt, làm sao tôi quên dáng ông ngồi uống cà phê sáng an tĩnh trên chiếc ghế cổ xưa, làm sao tôi quên buổi cơm tối mỗi ngày của ông rất Tây vì có ly rượu chát và dùng cơm trên dĩa với muỗng, nĩa. Buổi cơm ấy còn đầy tính nhân văn, vì bao giờ ông cũng nhường một chút cơm cho mấy con thằn lằn ăn chực thành quen và dạn người như vật nuôi vậy!
Quyển Bốn Mùa Trà Rượu Nước Hương này, tôi ấp ủ và viết trong ngôi nhà của ông, với những quấn quýt, những yêu thương, những kiến thức bất tận do ông khơi nguồn, truyền trao. Xin được trân trọng kính dâng lên hương hồn ông cố như một nén tâm hương chân thành và đầy nhung nhớ!
Ngày tháng vẫn trôi!
Tường vôi, mái ngói vẫn thấp thoáng cánh dơi bay!
Hồn muôn năm cũ vẫn bàng bạc trong mỗi chén trà, chén rượu. Lịch sử và văn hóa vẫn hiện diện dù hiển hiện hay âm thầm!
Mặc ngoài kia thương hải tang điền!
Phú Xuân Hội - Hạ Chí 2017
Lãn Vân Hiên
Viên Trân cẩn bút
