ĐỀ TÀI DO TÁC GIẢ NGÔ MINH OANH VÀ CỘNG SỰ (VIỆN NGHIÊN CỨU GIÁO DỤC) THỰC HIỆN NHẰM NGHIÊN CỨU VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CƠ HỘI HỌC TẬP VÀ GIÁO DỤC CHO TRẺ EM NHẬP CƯ TẠI TP.HCM, QUA ĐÓ ĐỀ XUẤT HỆ THỐNG CÁC GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO CƠ HỘI HỌC TẬP VÀ GIÁO DỤC CHO TRẺ EM NHẬP CƯ TẠI THÀNH PHỐ.
Đề tài đã khảo sát trên diện rộng các khách thể như học sinh trong nhà trường, học sinh ngoài nhà trường, phụ huynh học sinh (PHHS) trong nhà trường, PHHS ngoài nhà trường, giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, cán bộ quản lý kinh tế - xã hội và các chuyên gia giáo dục ở các cơ quan, các địa phương. Kết quả cho thấy, đa phần PHHS nhập cư vào TP.HCM chủ yếu đến từ khu vực Trung bộ và Nam bộ. PHHS có công việc ổn định khi nhập cư vào TP.HCM và phần lớn đều làm việc ngoài khu vực nhà nước, đa phần là các nghề tự do. Phần lớn PHHS nhập cư chủ yếu ở dạng đăng ký tạm trú và tạm trú có sổ KT3. Số PHHS đang ở nhà thuê chiếm số lượng cao. Nhiều phụ huynh còn gặp khó khăn đáng kể trong việc xin nhập học cho con. Phụ huynh hài lòng với những gì con em được học tập ở trường và điều kiện môi trường học đã đáp ứng được cơ bản nhu cầu học tập của HSNC.
Việc đảm bảo cơ hội học tập và giáo dục cho trẻ em nhập cư hiện nay vẫn còn những hạn chế: 8,7% giáo viên có năng lực giảng dạy và giáo dục đạt ở mức trung bình trở xuống đang dạy học ở khu vực có nhiều HSNC; có đến 21,4% giáo viên tự đánh giá là năng lực dạy học của mình chỉ từ chưa phù hợp đến tương đối phù hợp. Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay và yêu cầu đảm bảo cơ hội học tập cho trẻ em nhập cư, đây là một vấn đề lớn, cần phải khắc phục. Trong thời gian tới, cần thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới và nâng cao hiệu quả đáp ứng cơ hội học tập cho HSNC, đội ngũ giáo viên cho thấy còn thiếu, nhất là ở cấp tiểu học (tỷ lệ giáo viên/học sinh ở những quận, huyện có nhiều người nhập cư còn cao gấp đôi quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo).
Từ đây, nhóm tác giả đã đề xuất hệ thống 9 giải pháp đồng bộ, bao gồm
* Tuyên truyền về vai trò và những đóng góp của người nhập cư; nhận thức đúng đắn về giá trị giáo dục đối với mỗi người, giúp họ phát triển cá nhân và sau đó là phát triển cộng đồng và xã hội, từ đó có
những chính sách thiết thực, phù hợp, có tính pháp lí để đảm bảo cơ hội học tập cho trẻ em nhập cư.
* Xây dựng đội ngũ giáo viên mạnh về chuyên môn, thân thiện với học sinh, có tâm huyết và trách nhiệm với xã hội.
* Nâng cao nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp, nhất là năng lực tìm hiểu, hỗ trợ đối với tất cả học sinh khó khăn và năng lực phối hợp với gia đình trong giáo dục học sinh, trong đó có HSNC.
* Phối hợp tốt các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường trong việc nâng cao khả năng, cơ hội tiếp cận giáo dục cho trẻ em nhập cư.
* Cải thiện công tác qui hoạch, phát triển cơ sở hạ tầng trường lớp để đảm bảo giáo dục toàn diện và
bình đẳng giữa tất cả các nhóm trẻ em.
* Tiến tới áp dụng chính sách miễn học phí đối với học sinh cấp THCS, thực hiện công bằng giữa học sinh trường tư thục và trường công lập.
* Xác định tầm quan trọng của công tác phối hợp cũng như các nội dung phối hợp cụ thể giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường trong việc nâng cao khả năng tiếp cận giáo dục cho tất cả HSNC trên các địa bàn của TP.HCM.
* Nâng cao năng lực quản lý, tổ chức dạy và học theo chương trình giáo dục phổ thông mới và theo quan điểm phát triển phẩm chất và năng lực của từng cá nhân học sinh, nhất là đối với học sinh khó khăn, trong đó có HSNC.
* Các trường sư phạm đào tạo giáo viên, cần trang bị cho sinh viên các nội dung về tình hình nhập cư và trẻ em nhập cư hiện nay; tâm lý trẻ em nhập cư; phương pháp giảng dạy và giáo dục trẻ em nhập cư cũng như các giải pháp đảm bảo cơ hội học tập và giáo dục cho trẻ em nhập cư.
