Năm Canh Thìn (1700), khi Lễ Thành hầu Nguyễn Hũu Cảnh mất, “chúa(1) thương tiếc quá. Tặng phong Hiệp tán công thần, đặc tiến Chưởng doanh, thụy Trung Cần, cho vàng, lụa, hậu táng. Người Chân Lạp lập đền thờ ở đầu bãi Nam Vang. Lại ở chỗ đóng quân, và ở sông Đông Khổn đạo là chỗ ông đi qua, nhân dân nhớ công đức, đều lập đền thờ…”(2). Đấy là những ghi chép trong Đại Nam chính biên liệt truyện của Quốc sử quán nhà Nguyễn, đủ thấy vị quan dòng Nguyễn Hữu không chỉ nhận được sự tin yêu của đấng bề trên, mà cả sự ngưỡng vọng của dân lành. Dấu ấn của Lễ Thành hầu, trải khắp dải đất phương Nam.
Trong tâm thức hướng về tiền nhân, đã có một số tác phẩm viết về Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh. Trong đó, có dấu ấn phải kể đến tác phẩm Chưởng binh Nguyễn Hữu Cảnh thượng đẳng khai quốc công thần đời Nguyễn của nhà nghiên cứu Nguyễn Văn Hầu xuất bản năm 1970. Và trong thời gian 20 năm trở lại đây, tác phẩm viết về Lễ Thành hầu
để lại nhiều ấn tượng cho bạn đọc, chính là cuốn Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh với công cuộc khai sáng miền Nam nước Việt cuối thế kỷ XVII của nhà văn Như Hiên Nguyễn Ngọc Hiền.
Tác phẩm Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh với công cuộc khai sáng miền Nam nước Việt cuối thế kỷ XVII đã được tác giả viết bằng cả tấm lòng thành kính của một hậu duệ trong dòng họ đối với tiền nhân và với trách nhiệm đáng trân quý của một người phục dựng lịch sử. Không chỉ bằng việc sử dụng những tài liệu đã có trong kho tàng sử liệu nước nhà, trân trọng biết bao nhiêu khi tác giả cùng người thân đầu tư rất nhiều thời gian, công sức để thực hiện công cuộc “lần về dấu xưa”, rong ruổi khắp nơi tìm về những vùng đất là quê hương bản quán của Lễ Thành hầu nơi Quảng Bình, đến những địa danh có sự hiện diện của ông như Đồng Nai, Sài Gòn, An Giang… Cũng nhờ thế, mà những nguồn tư liệu điền dã, sử liệu, văn liệu đã tạo tác nên tác phẩm Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh với công cuộc khai sáng miền Nam nước Việt cuối thế kỷ XVII ngồn ngộn những thông tin quý giá. Một bức tranh khá hoàn chỉnh về cuộc đời, sự nghiệp của tiền nhân đã được tác giả gửi đến bạn đọc qua những trang viết trong sách này. Và đông đảo quý độc giả đã đón nhận tác phẩm, điều ấy được chứng minh khi kể từ lần xuất bản đầu tiên, tác phẩm được tái bản nhiều lần sau đó và được dịch sang cả Anh ngữ.
Nhận thấy đây là một tác phẩm có giá trị, và bạn đọc vẫn quan tâm tìm hiểu, nhất là khi đầu năm 2016 đền thờ
Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh được khánh thành tại
Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh quyết định xuất bản tác phẩm biên khảo có giá trị trên khi tuổi đời tác giả đã 89.
Ở lần xuất bản này, chúng tôi đã gia công biên tập, bổ sung, cập nhật những thông tin cần thiết, chỉnh lý một số dữ kiện, số liệu cho thật chính xác… những mong giúp cho tác phẩm của nhà văn Như Hiên Nguyễn Ngọc Hiền ngày một hoàn thiện hơn nữa. Đây là tác phẩm được đầu tư nhiều thời gian để bổ túc thêm những vấn đề về sự kiện, nhân vật, địa danh với sự cho phép, trao đổi thông tin thường xuyên giữa tác giả và đội ngũ biên tập viên. Hi vọng khi cầm trên tay ấn phẩm của lần xuất bản này, bạn đọc sẽ cảm thấy hài lòng. Dĩ nhiên, mong muốn sự hoàn mỹ không bao giờ cũng song hành nhịp nhàng với hiện thực. Vẫn có thể có những thiếu sót không mong muốn, lại phải nhờ tới đôi mắt tinh tường của quý bạn đọc góp ý cho lời vàng ngọc, để tác phẩm thêm hay, thêm tốt hơn nữa khi có điều kiện tái bản lần sau.
Trân trọng giới thiệu cuốn sách cùng quý bạn đọc!
NHÀ XUẤT BẢN TỔNG HỢP
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH