Với lời văn gọn gàng, tài liệu phong phú, đặc biệt với thư từ bút ký của tên Francis Garnier, một người trong cuộc, vừa là thủ phạm, vừa là chứng nhân, Đào Đăng Vỹ mong làm thế nào cho đồng bào hãnh diện và ngoại bang cảm phục văn hóa và văn chương nước nhà, với những bộ bách khoa từ điển và những áng văn lịch sử.
Tác giả đặt vấn đề trong một khung cảnh lớn, một khung cảnh lịch sử bao trùm những trào lưu từ Á sang Âu và từ Âu sang Á. Sau khi các nước Âu châu bị các dân tộc Á châu xâm lấn, từ đời tiền sử đến thế kỷ thứ 5, thế kỷ thứ 12, 13, cho đến thế kỷ 16, thì trào lưu xâm lăng lật ngược chiều từ Âu sang Á. Trước làn sóng dũng mãnh từ Đại Tây Dương qua Thái Bình Dương, các nước Á châu, kể cả những đế quốc vĩ đại nhất đã phản ứng ra sao.
Nội dung chính dành để trình bày tình trạng Việt Nam trước cơn gió lốc đã thổi mãnh liệt đến nước ta. Chương II đến Chương IX là những chương chính sẽ gồm nhiều mục tất cả đều liên quan đến đời sống và sự nghiệp của cụ Nguyễn Tri Phương. Phần kết luận chung sẽ đưa ra những nguyên nhân thất bại của ta trong gần trọn thế kỷ 19. Những nguyên nhân ấy sẽ được đúc kết trong chương cuối cùng là Chương X.
