Có một thực tế là, trong đấu tranh cách mạng, trong các cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc ta, bên cạnh cuộc chiến đấu trên các mặt trận, trên các chiến trường của quân và dân ta, còn có một cuộc chiến đấu cũng không kém phần khốc liệt, hy sinh của chiến sĩ cách mạng, chiến sĩ cộng sản bị địch bắt, tù đày, bị tra tấn dã man ở các trại giam của địch, trong đó có Trại giam tù binh Phú Quốc (Kiên Giang). Đây là một trong những trại giam tù binh lớn nhất nước ta và cả vùng Đông Nam Á do thực dân Pháp, sau này là đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai dựng lên. Phú Quốc - một quần đảo xa đất liền, không chỉ là nơi địch giam cầm gần 40.000 lượt tù binh, nơi thấm đẫm máu đào của gần 4.000 liệt sĩ bị địch sát hại, mà còn là nơi chứng kiến quá trình các chiến sĩ cách mạng, chiến sĩ cộng sản bị địch bắt, đã biến trại giam thành trận tuyến chiến đấu đặc biệt. Một bên là, những chiến sĩ cách mạng, chiến sĩ cộng sản trong tay không một tấc sắt, họ chỉ có vũ khí duy nhất là lòng yêu nước, lý tưởng cách mạng, sẵn sàng tiến công kẻ thù để giành quyền sống và bảo vệ sinh mạng chính trị của mình. Một bên là, bọn cai ngục, là bộ máy phản động được trang bị vũ khí giết người hàng loạt, ra sức đàn áp, tra tấn tù binh đến chết, hòng bắt họ khuất phục. Trong cuộc đối đầu không cân sức ấy, đã ngời sáng khí tiết cách mạng, nêu cao ý chí bất khuất, kiên trung của chiến sĩ cách mạng, chiến sĩ cộng sản bị địch bắt, tù đày, chống lại bọn đao phủ buộc chúng phải chùn tay, nể sợ. Tinh thần kiên trung, bất khuất ấy đã từng được nhiều nhà văn, nhà thơ và cả nhiều đồng chí sau ngày “chiến thắng trở về” khắc họa… Cuốn Trại giam tù binh Phú Quốc thời kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược do Ban liên lạc Tù binh Việt Nam biên soạn đã góp thêm tiếng nói tương đối toàn diện về cuộc chiến đấu bi hùng nhưng rất đáng tự hào, đã nêu nhiều bài học quý báu cho Đảng ta, cho quân đội và nhân dân ta. Cuốn sách bao gồm các bài viết, các bức ảnh của những người trong cuộc. Đó là người thật, việc thật được chắt lọc từ trong máu và nước mắt của bao thế hệ chiến sĩ cách mạng, chiến sĩ cộng sản bị địch bắt, tù đày tại Trại giam tù binh Phú Quốc. Người đọc được biết đến nhiều cuộc đấu tranh mà chỉ có bản lĩnh chính trị, phẩm chất cách mạng, với nghị lực sáng tạo phi thường của chiến sĩ cách mạng, chiến sĩ cộng sản bị địch bắt, tù đày mới đủ sức chống lại bọn đao phủ, ác ôn, mà tội ác của chúng trời không dung, đất không tha. Càng đọc từng trang, từng mẩu chuyện, lòng tôi càng xúc động trước những tấm gương hy sinh vô bờ bến của đồng chí, đồng đội, đồng bào. Tôi mong rằng các thế hệ ngày nay và mãi mãi mai sau ghi nhớ và phát huy truyền thống bất khuất ấy để biến thành sức mạnh góp phần vào công cuộc bảo vệ và xây dựng Tổ quốc Việt Nam ngày càng giàu mạnh.
