“Nếu không có tư cách, khoa học sẽ bị diệt vong, và các nhà khoa học thiếu đạo đức thường tạo ra một nền khoa học tồi tệ.” – Einstein
Cuốn sách này kết hợp những câu chuyện kịch tính khám phá khoa học cùng sự hồi hộp bất hợp pháp trong những câu chuyện tội phạm có thật. Những câu chuyện trải dài từ buổi bình minh của khoa học vào những năm 1600 đến những tội ác công nghệ cao của sau này, và chúng diễn ra khắp mọi nơi trên thế giới. Nếu thành thật với bản thân, chúng ta đều đã từng rơi vào hố sâu của sự ám ảnh trước đây hoặc bẻ cong các quy tắc để theo đuổi một thứ mà chúng ta thèm muốn. Nhưng ít người trong chúng ta có thể trở nên hoàn toàn băng hoại như những kẻ tồi tệ trong cuốn sách này. Chúng ta có xu hướng coi khoa học là tiến bộ, một động lực cho những điều tốt đẹp trên thế giới. Thường điều đó đúng, nhưng không phải luôn đúng.
Thật quá dễ dàng để đánh giá con người trong quá khứ theo các tiêu chuẩn đạo đức ngày nay và cảm thấy bản thân vượt trội hơn. Như người ta nói, kiểu cách trong đạo đức thay đổi thậm chí còn nhanh hơn kiểu cách thời trang trong quần áo, và nó sẽ khiến chúng ta phải dừng lại để biết rằng mọi người trong tương lai có thể sẽ tố cáo chúng ta vì những điều mà chúng ta thậm chí chưa bao giờ nghĩ đến. Thật không công bằng khi lên án những người trong quá khứ vì không đáp ứng được các tiêu chuẩn ngày nay, nhưng các nhà sử học đã ghi chép rằng Galileo, Newton, Bernoulli, Dalton, Mendel, và những người khác đều thao túng các thí nghiệm và/hoặc giả mạo dữ liệu theo những cách có thể khiến họ bị sa thải từ bất kỳ phòng thí nghiệm tự trọng nào ngày nay. Nhưng sẽ công bằng khi đánh giá một người vì đã vi phạm các tiêu chuẩn của thời đại của họ.
John Cutler có ý định tốt đẹp ở Guatemala là tìm cách ngăn chặn bệnh giang mai và bệnh lậu. Ông ấy vẫn lây nhiễm STD cho người khác một cách bừa bãi và giết chết một số người. John Money có ý định tốt trong việc thúc đẩy thuyết phiến đá trắng về tình dục của con người, từ đó củng cố lòng khoan dung cả mọi người đối với các nhóm bị thiệt thòi. Ông ấy vẫn hủy hoại cuộc đời của David Reimer. Walter Freeman có ý định tốt đẹp trong việc truyền bá phẫu thuật tâm lý để cứu giúp những tù nhân tị nạn tuyệt vọng. Ông ấy vẫn phẫu thuật hàng nghìn người không cần đến nó. Tất cả chúng ta đều biết con đường dẫn đến địa ngục đã được lát bằng thứ gì.
Albert Einstein đã từng nói, “Hầu hết mọi người đều nói rằng chính trí tuệ mới tạo nên một nhà khoa học vĩ đại. Họ đã sai: đó là tính cách”.
Nhiều người cho rằng những người thông minh hơn thì có hiểu biết và có đạo đức hơn; tuy nhiên, bằng chứng thực tế lại cho thấy một điều ngược lại, vì những người thông minh cho rằng họ đủ thông minh để trốn tránh việc bị bắt. Hãy nhớ lại những đặc điểm tương tự trong một chiếc xe ô tô, có những chiếc xe thông minh cũng giống như có một động cơ khổng lồ với rất nhiều mã lực thô. Bạn có thể đến đích nhanh hơn, nhưng nếu tay lái (tức là đạo đức của bạn) không ổn định, thì khả năng xảy ra một vụ lật xe đột ngột là rất cao. Đạo đức cũng giúp chúng ta định hướng cuộc sống và ngăn chúng ta bước vào những con đường nguy hiểm nhất định ngay từ thời điểm đầu tiên.
Gian lận và các hành vi sai trái khác làm xói mòn lòng tin của công chúng và làm băng hoại tài sản lớn nhất của khoa học – danh tiếng. Thật không may, khi xã hội của chúng ta trở nên giàu công nghệ kỹ thuật và khoa học hơn, những vấn đề này sẽ ngày càng trở nên tệ hại: những liên doanh khoa học mới thú vị cũng sẽ tạo ra những cơ hội mới để thực hiện những việc làm sai trái khác nhau. Nhưng không phải là không có cơ hội thay đổi. Có những cách thực tế đã được chứng minh để chúng ta có thể hạn chế và cắt giảm tình trạng lạm dụng như vậy.
Với lối viết thông minh, nhạy bén cùng sự kết hợp nhân văn giữa sự hài hước và lòng trắc ẩn đối với lịch sử của những cuộc đời kỳ lạ, Sam Kean đã tạo ra một cuốn sách tuyệt vời, một cuộc thảo luận thú vị về ý nghĩa của sự tiến bộ thực sự và cái giá phải trả của nó là một cái nhìn sâu sắc về lịch sử và tương lai.
Tác giả:
Sam Kean là tác giả bán chạy nhất của New York Times với The Bastard Brigade, Caesar’s Last Breath, The Violinist’s Thumb và The Disappbroken Spoon. Ông cũng hai lần lọt vào chung kết PEN/E. O. Wilson Literary Science Writing Award. Tác phẩm của ông ấy xuất hiện trên The Best American Science and Nature Writing, The New Yorker, The Atlantic và New York Times Magazine.
Mua trọn bộ
