Lời đề tặng của tập truyện ngắn Đồng khuya thương nắng, tác giả Ngọc Huyền đã khéo léo tổng kết toàn bộ tinh thần của tập truyện chỉ trong hai câu ngắn gọn: “Dành tặng những trái tim thương tổn. Đổ vỡ sẽ làm chúng ta lấp lánh hơn.” Và quả thực, những nhân vật xuất hiện trong các câu chuyện hầu hết đều là những người có trái tim thương tổn, bị nỗi đau quá khứ giày vò, bị cách ly với môi trường xung quanh khi đắm chìm trong thế giới của riêng mình... Có thể nói, Đồng khuya thương nắng như một bộ sưu tập những trái tim tan vỡ với các sắc thái và cách chữa lành (hay không chữa lành) khác nhau.
Cũng giống như những mảnh vỡ từ các món đồ đã bị phá hủy, những truyện ngắn trong Đồng khuya thương nắng trình hiện trước mắt người đọc thế giới phân mảnh, rời rạc dưới góc nhìn của những trái tim tổn thương. Nỗi đau đã khiến các nhân vật khó lòng tri nhận một thế giới vẹn toàn. Vì vậy, mỗi truyện ngắn trong tập truyện này tựa như một bản nhạc không được phát đầy đủ, chúng chỉ lặp đi lặp lại một giai điệu, một đoạn ký ức bị đóng băng mà dường như nhân vật đã vĩnh viễn mắc kẹt trong đó. Vậy nên, dù có những tình tiết mới xảy ra, chúng cũng không đóng vai trò thúc đẩy câu chuyện mà chỉ là cái cớ để các nhân vật một lần nữa nhìn nhận lại ký ức đau thương của mình dưới những chiều kích khác. Các nhân vật không ngừng đào quật quá khứ của mình để lấp đầy thứ hiện tại đang giết chết họ bằng sự trống rỗng. Và trong quá trình ấy, nỗi đau đã âm thầm biến dạng như cách một con mèo lặng lẽ tan thành bóng tối trong căn phòng của cô gái cô đơn (Con mèo tan thành bóng tối), như cách một nghiên cứu sinh “chìm vào trong lịch sử của nhân loại vĩnh viễn, không lưu lại dấu vết gì” (Bánh quy cho Tanya), như cách nàng đồ tể trút nỗi thù hận con người qua tên sát thủ trong truyện tranh (Nàng đồ tể)...
Trong cuộc sống, ta luôn không kịp chuẩn bị cho bất cứ điều gì, đặc biệt là cho những sự đổ vỡ. Và những sự đổ vỡ trong Đồng khuya thương nắng cũng như vậy. Tất cả đều đột ngột đến nỗi đôi khi ta có cảm giác chỉ có mở đầu và kết thúc, không có điểm ở giữa, không có tiến trình hay tiến trình không còn quan trọng nữa bởi khi nó mở đầu, ta đã biết nó sẽ kết thúc. Nhưng có một số việc dù đã biết trước kết thúc, con người vẫn không thể từ chối cuộc hành trình khám phá nó ngay tại điểm bắt đầu bởi sự cố chấp cố hữu, bởi hi vọng mọi thứ sẽ khác đi so với tầm đón đợi của lý trí. Và chính sự cố chấp hay hi vọng ấy đôi khi lại trở thành nguồn năng lượng để chúng ta tiếp tục sống. Cũng giống như những nhân vật trong Đồng khuya thương nắng. Cũng giống như một ánh trăng trên cánh đồng khuya đủ làm người ta thương nhớ đến vầng dương rạng rỡ của những ngày đã qua trong đời.
Vũ Lập Nhật
