Từ trước năm 1975, tên tuổi học giả Thanh Vân Nguyễn Duy Nhường đã hiện diện nơi văn đàn miền Nam. Nghề chính của ông, là dạy học. Được biết, ông kinh qua nghề gõ đầu trẻ ở khắp vùng miền trong cả nước, từ Hà Nội đến Hải Phòng, rồi Nha Trang, Sài Gòn. Ông từng là Giám đốc trường Trung học tư thục Tương Lai (Nha Trang), Cửu Long, Nguyễn Huệ (Sài Gòn).
Theo nghiệp sư phạm góp công “trồng người”, nhưng ít ai biết, học giả sinh quán tại đất Khánh Hòa đã làm thơ, làm báo từ năm 1931 khi mới ở tuổi 12. Trong đời mình, Thanh Vân Nguyễn Duy Nhường từng cộng tác với các báo Tràng An (Huế), Tiểu thuyết thứ Năm, Tiểu thuyết thứ Bảy, Thế giới (Hà Nội), lại từng là Chủ bút báo Đuốc Việt (Sài Gòn)…
Với vốn kiến thức uyên thâm cùng sức viết tốt, vị học giả họ Nguyễn còn là tác giả của nhiều đầu sách có giá trị ở nhiều thể loại khác nhau. Trực tiếp đứng lớp, ông tự tay biên soạn sách dạy học trò, như Việt văn do Tân Việt xuất bản, 1955; Việt luận tú tài (nghị luận luân lý và văn chương) Nhà sách Khai Trí ấn hành, 1960… Và những đầu sách ở nhiều mảng khác đã ra đời như Tư tưởng Tây phương, Từ điển danh ngôn do Khai Trí xuất bản năm 1970, rồi Kiều phiên (2003); Từ điển điển cố văn học thuyết minh ( 2010)…
Riêng tác phẩm Nụ cười gừng, được cố tác giả viết và hoàn thành đầu những năm 90 thế kỷ XX. Tiếc rằng khi tác giả qua đời năm 2010, bản thảo vẫn chưa được xuất bản. Sách dùng nhiều điển tích Đông Tây kim cổ, chuyện nước ta, nước người, mượn xưa nói nay với lối viết ngắn gọn mà thâm thúy, rút ra những ý nghĩa thiết thực, sâu sắc cho con người trong việc đối nhân xử thế, trong cách học làm người. Sau hơn 20 năm ngủ yên tại Minh Minh thư uyển, thư viện gia đình của cố tác giả tại đường Hương Giang, Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh, thì nay, Nụ cười gừng đã được Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh ấn hành lần đầu tiên như một sự ghi nhận cho tâm huyết của cố tác giả.
Đọc Nụ cười gừng, độc giả có thể sẽ bắt gặp bản thân mình trong một câu chuyện nào đó, và cũng có thể qua từng nội dung ngắn khác nhau, là những bài học về đối nhân xử thế, về kinh nghiệm sống, về đạo đức con người… sẽ đọng lại trong mỗi chúng ta, để cười sâu cay đấy, mà thấm thía, suy ngẫm. Tỉ như “nụ cười Bao Tự” mà làm “nghiêng nước nghiêng thành” thì thật nguy hại cho sự u mê của kẻ trị nước Chu U Vương; hay chí khí của Hiến sát sứ Nguyễn Đình Giản thời vua Lê Chiêu Thống khiến cho giặc phải e ngại, mà Tây Sơn đối địch phải cảm phục; nọ việc nhà hoạt động xã hội người Mỹ Helen Keller tuy thiếu may mắn, bị mù, điếc, câm nhưng vẫn học xong đại học cho ta thấy cái nghị lực phi thường của con người vượt lên trên nghịch cảnh… Những câu chuyện xưa, đã bao giờ là cũ?
Lại một điều ít ai biết, học giả Thanh Vân Nguyễn Duy Nhường chính là phu quân của nữ sĩ Như Hiên Nguyễn Ngọc Hiền, tác giả của những tiểu thuyết dã sử như Nàng Phiên (1970), Nàng Châu Long (1991)… đặc biệt là tác phẩm khảo cứu Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh với công cuộc khai sáng miền Nam nước Việt cuối thế kỷ XVII (sách được Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh in lại năm 2016).
Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh trân trọng giới thiệu cùng Quý độc giả.
